Z całą pewnością zatrzymamy się przy oryginalnych Tablicach 21 Postulatów, najważniejszym obiekcie eksponowanym na wystawie stałej ECS. W Sierpniu ’80 spisano na nich żądania strajkujących i wywieszono przy stoczniowej Bramie nr 2, aby uczynić publicznymi. W sali A odtwarzamy ducha sierpniowej stoczni. Prezentujemy, m.in. plan zakładu, na którym przedstawiono przebieg protestu, oryginalną suwnicę stoczniową – miejsce pracy opozycjonistki Anny Walentynowicz, wózek akumulatorowy służący w czasie strajku za mównicę i film przywołujący moment, gdy Lech Wałęsa ogłosił podpisanie Porozumienia Gdańskiego oraz powstanie wolnych, niezależnych związków zawodowych. Tablice 21 Postulatów wpisano na listę programu UNESCO „Pamięć Świata”, promującego dokumenty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym (2003). To nasza wspólna pamięć.
 

• spacer adresowany jest do osób powyżej 16. roku życia
• bilet kosztuje 10 zł 
• spotykamy się vis-à-vis kas biletowych ECS (parter)
• oprowadzanie potrwa ok. 75 minut

Program wydarzenia:

26/08 sobota 11:00

Piotr Adamowicz

Poseł na Sejm, były dziennikarz. Przed wielkim strajkiem sierpniowym był współpracownikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Ruchu Młodej Polski, kolporterem ulotek i książek drugiego obiegu. W Sierpniu ’80 wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej m.in. przewoził korespondencję do prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego. Od września 1980 roku pracownik struktur powstającej Solidarności. W stanie wojennym internowany w Iławie i Kwidzynie. Po zwolnieniu związany z redakcją „Przeglądu Politycznego”. Kolporter ulotek, książek i czasopism niezależnych. W 1988 roku znów uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. Był szefem biura prasowego przy kościele św. Brygidy w Gdańsku. Korespondent Agence France-Presse, Agencji Informacyjnej Reuters, korespondent „Życia Warszawy” w Gdańsku, dziennikarz „Rzeczpospolitej”. Doradca społeczny, m.in. Fundacji Centrum Solidarności, jubileuszu 1000-lecia Gdańska, 20 i 25 rocznicy Sierpnia ’80. Pełnomocnik w IPN: Bogdana Borusewicza, Aleksandra Halla, Bożeny i Macieja Grzywaczewskich, Bogdana Lisa, Donalda Tuska, Lecha Wałęsy. Autor książki o Danucie Wałęsie „Marzenia i tajemnice” (2011).

26/08 sobota 12:30

Ireneusz Niewiarowski

Był właścicielem 7-hektarowego gospodarstwa rolnego w gminie Kłodawa, gdy w sierpniu 1980 roku przetoczyły się przez Polskę strajki. Dołączył do związku zawodowego,  był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Internowany w stanie wojennym, trafił do Ośrodka Odosobnienia w Mielęcinie koło Włocławka. Po pół roku wrócił do pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Organizował podziemne struktury rolniczej solidarności i kolportował niezależne pisma, książki drugiego obiegu, emigracyjne wydawnictwa, ulotki, filmy, znaczki poczty podziemnej. Aż do 1989 roku, zawsze 12 maja, współorganizował lub uczestniczył w Warszawie w manifestacjach odbywających się w rocznicę rejestracji NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, które były połączone ze składaniem wieńców pod pomnikiem Wincentego Witosa. Zaangażował się w powoływanie i działalność duszpasterstw rolniczych i pracowniczych. Wszedł w skład Komietu Obywatelskiego przy przewodniczącym Solidarności Lechu Wałęsie przed wyborami 4 czerwca 1989. Był przewodniczącym KO Solidarność w województwie konińskim. Zdobył mandat senatora RP I kadencji.

26/08 sobota 14:00

Jerzy Kiszkis

Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, który ma na swoim koncie wiele znaczących i głównych ról. Od połowy lat 60. XX wieku aż do przejścia na emeryturę był członkiem zespołu teatru Wybrzeże w Gdańsku (1966–2003). W sierpniu 1980 wraz z grupą aktorów – w skład której wchodziła również jego żona, Halina Winiarska – wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, prezentując poezję i fragmenty dramatów na prowizorycznej scenie w sali BHP. Po Sierpniu ’80 wstąpił do NSZZ „Solidarność” i znalazł się w gronie członków związkowego komitetu w macierzystym teatrze. Po wprowadzeniu stanu wojennego został wspólnie z żoną internowany. Był przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku. Po wyjściu na wolność uczestniczył i współorganizował opozycyjne Dni i Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, programy artystyczne z okazji rocznic narodowych oraz spektakle teatralne z kręgu kultury niezależnej (1982–1988). W sierpniu 1988 roku znów występował dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej i Porcie Gdańskim. Honorowy obywatel Gdańska.

27/08 niedziela 11:00

Anna Machcewicz

Historyczka, doktor nauk o polityce, badaczka dziejów najnowszych Polski, autorka reportaży prasowych i artykułów popularnonaukowych. Pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Jej książka „Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980” (2015), wydana nakładem ECS to pierwsza historia wielkiego strajku z sierpnia 1980 roku, łącząca elementy reportażu oraz monografii historycznej. Publikacja została doceniona nie tylko przez czytelników, ale także specjalistów i krytyków, zdobywając Nagrodę im. Jana Długosza. Autorka biografii Kazimierza Moczarskiego (2009). Laureatka nagrody historycznej „Polityki” za rok 2015 w kategorii „pamiętniki, relacje, wspomnienia” za opracowanie tomiku „Życie tak nas głupio rozłącza… Listy więzienne 1946–1956 Zofii i Kazimierza Moczarskich”. Publikowała, m.in. w „Więzi”, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Polityce”, „Tygodniku Powszechnym” oraz „Newsweeku”.

27/08 niedziela 12:30

Andrzej Pągowski

Jeden z najbardziej znanych polskich grafików i plakacistów, kontynuator tradycji Polskiej Szkoły Plakatu. Artysta manifestujący społeczne zaangażowanie na równi z talentem. Wykonał plakaty do dwóch filmów bardzo znaczących dla pamięci Sierpnia. Dokumentu „Robotnicy ‘80”, zapisu wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej (reż. Andrzej Chodakowski i Andrzej Zajączkowski, 1980). I „Człowieka z żelaza” (reż. Andrzej Wajda, 1981), który zdobył Złotą Palmą w Cannes jako pierwszy polski film po wojnie. Plakat do filmu Wajdy zyskał równie ikoniczny status, co film, który zapowiadał. Koszula z krwawym śladem była mocnym symbolem ofiar robotniczych protestów w PRL. Makieta tego plakatu, donacją autora, znajduje się w archiwum ECS. Znane jest jego zaangażowanie publiczne. W latach 80. wykonał plakat-memento przestrzegający przed plagą narkomanii z nagrobnymi krzyżami wyrastającymi z łodyg maku. Do potocznej polszczyzny weszło dosadne hasło z jego plakatu antynikotynowego „Papierosy są do d***”. Był w grupie pierwszych polskich artystów, którzy eksperymentowali z grafiką komputerową.

27/08 niedziela 14:00

Maciej Grzywaczewski

Producent filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych. Uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Z Arkadiuszem Rybickim spisał na tablicach 21 postulatów strajkujących, które stały się symboliczną ikoną protestu. Był uczniem III LO w Gdańsku, gdy przyłączył się do grupy samokształceniowej zorganizowanej przez dominikanina o. Ludwika Wiśniewskiego. Wszedł w skład kierownictwa tajnej organizacji Nurt Niepodległościowy, był uczestnikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członkiem redakcji i autorem niezależnego pisma „Bratniak”, współzałożycielem Wydawnictwa im. Konstytucji 3 Maja, wreszcie członkiem Ruchu Młodej Polski i jednym z rzeczników tej organizacji. Gdy w sierpniu 1980 roku wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przyłączył się do protestu. Związał się z NSZZ „Solidarność”. W 1981 roku był współorganizatorem I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego przez kilka miesięcy ukrywał się. Tablice 21 Postulatów, które spisał wraz z Arkadiuszem Rybickim, została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego Pamięć Świata UNESCO (2003). Eksponowane są na wystawie stałej ECS.